Czy pacjenci z IBD są gotowi na biosymilary?
W prospektywnym badaniu obserwacyjnym przeprowadzonym w Uniwersyteckim Szpitalu w Lille (Francja) oceniono akceptację zmiany terapii z referencyjnego adalimumabu (ADA RP) na jego biosymilary u pacjentów z nieswoistymi chorobami zapalnymi jelit (IBD). Badanie to jest pierwszym, które analizowało przejście na pięć różnych biosymilarów adalimumabu dostępnych na rynku europejskim: Amgevita, Hulio, Hyrimoz, Idacio i Imraldi.
Badaniem objęto 97 pacjentów z IBD (84 z chorobą Leśniowskiego-Crohna i 13 z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego), którzy otrzymywali ADA RP przez co najmniej 6 tygodni. Mediana wieku wynosiła 34,8 lat, a mediana czasu trwania choroby 12,6 lat. Wśród pacjentów z chorobą Crohna, 44% miało zajęcie krętniczo-okrężnicze, 32,1% zmiany okołoodbytowe, a dwie trzecie prezentowało powikłaną postać choroby (przetokową lub zwężającą). Połowa pacjentów z chorobą Crohna przeszła wcześniej operację jelitową. Większość pacjentów (94,8%) znajdowała się w remisji klinicznej w momencie włączenia do badania, a 82,2% miało prawidłowy poziom CRP (≤5 mg/L). Wszyscy pacjenci otrzymali standaryzowane, indywidualne informacje na temat biosymilarów, przekazane przez ich gastroenterologa oraz specjalnie przeszkoloną pielęgniarkę IBD.
Czy zmiana terapii przynosi trwałe efekty?
Wyniki badania wykazały niezwykle wysoki wskaźnik akceptacji zmiany terapii – 91,8% pacjentów zgodziło się na przejście z ADA RP na biosymilar. Jedynym czynnikiem istotnie związanym z nieakceptacją zmiany była negatywna opinia o lekach generycznych (OR = 0,02; p = 0,015). Co ciekawe, ani intensyfikacja dawki ADA RP, ani czas trwania leczenia nie były związane z decyzją o odmowie zmiany terapii.
Spośród pacjentów, którzy zaakceptowali zmianę, 68,6% kontynuowało leczenie pierwotnie wybranym biosymilarem po 6 miesiącach, a 60,4% po 12 miesiącach. Ogólny wskaźnik utrzymania terapii biosymilarami (włączając pacjentów, którzy zmieniali biosymilary między sobą) wynosił 76,7% po 6 miesiącach i 71% po 12 miesiącach. Głównym powodem przerwania stosowania biosymilarów był ból w miejscu wstrzyknięcia (24,7% pacjentów), co może być związane z obecnością cytrynianu w formulacji trzech z pięciu badanych biosymilarów. Inne przyczyny rezygnacji z biosymilarów obejmowały utratę skuteczności (6,7%), efekt nocebo (6,7%) oraz trudności z obsługą urządzenia do podawania leku (4,5%).
- 91,8% pacjentów zaakceptowało zmianę z leku referencyjnego na biosymilar
- 71% pacjentów kontynuowało leczenie biosymilarami po 12 miesiącach
- 90,4% pacjentów utrzymało remisję kliniczną po roku terapii biosymilarami
- 65,8% pacjentów zgłosiło pozytywne doświadczenia ze stosowania biosymilarów
- Głównym powodem przerwania terapii był ból w miejscu wstrzyknięcia (24,7% przypadków)
Jak skuteczność biosymilarów wypada w porównaniu z lekiem referencyjnym?
Przy wyborze konkretnego biosymilaru, pacjenci kierowali się głównie jego podobieństwem do ADA RP. Podczas gdy odsetek pacjentów leczonych Hulio pozostał stabilny na poziomie około 30%, odsetek pacjentów stosujących inne biosymilary zmniejszył się w okresie obserwacji (z 33,7% do 22,5% dla Amgevita, z 20,2% do 5,6% dla Idacio, z 8% do 4,5% dla Imraldi i z 10,1% do 5,6% dla Hyrimoz).
Skuteczność biosymilarów była porównywalna z ADA RP. Wśród 52 pacjentów, którzy pozostali na pierwotnie wybranym biosymilarze, 90,4% utrzymało remisję kliniczną po 12 miesiącach. Remisja biochemiczna (CRP ≤5 mg/L) utrzymywała się u podobnego odsetka pacjentów przed i po zmianie terapii (82,9% na początku badania, 85,7% po roku). Tylko 18% pacjentów doświadczyło zaostrzenia klinicznego w okresie obserwacji, z czego 13 wymagało intensyfikacji dawki adalimumabu, a 5 zastosowania kortykosteroidów. Tylko 2 pacjentów (3,1%) wymagało hospitalizacji, bez konieczności przerwania terapii biosymilarem. Żaden pacjent nie wymagał operacji.
Kluczem do sukcesu terapii biosymilarami jest odpowiednie wsparcie pacjenta, które powinno obejmować:
- Indywidualne informacje przekazywane przez gastroenterologa
- Wsparcie specjalnie przeszkolonej pielęgniarki IBD
- Edukację na temat bezpieczeństwa i skuteczności biosymilarów
- Systematyczne monitorowanie efektów terapii
Negatywna opinia o lekach generycznych była jedynym istotnym czynnikiem związanym z odmową zmiany terapii.
Jak pacjenci reagują na zmianę terapii?
Percepcja pacjentów dotycząca zmiany terapii była w większości pozytywna – 65,8% respondentów zgłosiło dobre doświadczenia z biosymilarami, 2,6% zgłosiło pozytywny wpływ, podczas gdy tylko 15,8% zgłosiło negatywny wpływ. Około 10% pacjentów nie miało zdania na ten temat. Wyniki te podkreślają znaczenie odpowiedniej edukacji pacjentów i wsparcia w procesie zmiany terapii.
Wśród 8 pacjentów, którzy odmówili zmiany terapii, 7 pozostało na ADA RP przez cały okres obserwacji, utrzymując remisję kliniczną i biochemiczną. Jeden pacjent został utracony z obserwacji.
Jakie wnioski dla praktyki klinicznej płyną z badania?
Badanie miało pewne ograniczenia, w tym niewielką liczebność próby, jednoośrodkowy charakter oraz wykluczenie pacjentów z ciężką aktywnością choroby. Ponadto nie przeprowadzono oceny endoskopowej w momencie zmiany terapii ani podczas obserwacji. Kolejnym ograniczeniem był brak grupy kontrolnej pacjentów, którzy przeszli na biosymilary bez wsparcia przeszkolonej pielęgniarki, co utrudnia jednoznaczną ocenę roli pielęgniarki w ułatwianiu procesu zmiany terapii.
Wyniki tego badania mają istotne znaczenie kliniczne, ponieważ potwierdzają wysoką akceptację i korzystne wyniki zmiany terapii na biosymilary adalimumabu u pacjentów z IBD w warunkach rzeczywistej praktyki klinicznej. Szczególnie ważne jest odpowiednie informowanie pacjentów i wsparcie podczas zmiany terapii, co może przyczynić się do lepszego doświadczenia pacjentów i większej trwałości leczenia biosymilarami. Jest to szczególnie istotne w kontekście wprowadzania na rynek europejski biosymilarów innych leków biologicznych stosowanych w IBD, takich jak ustekinumab.
Badanie to dostarcza cennych informacji dla klinicystów, którzy rozważają zmianę terapii z ADA RP na biosymilary u swoich pacjentów z IBD, podkreślając znaczenie edukacji pacjentów i indywidualnego podejścia w celu optymalizacji wyników leczenia.
Podsumowanie
Prospektywne badanie obserwacyjne przeprowadzone w Uniwersyteckim Szpitalu w Lille oceniło skuteczność i akceptację zmiany terapii z referencyjnego adalimumabu na pięć różnych biosymilarów u pacjentów z nieswoistymi chorobami zapalnymi jelit. Badanie objęło 97 pacjentów, z których 91,8% zaakceptowało zmianę terapii. Po roku obserwacji 71% pacjentów kontynuowało leczenie biosymilarami, a 90,4% utrzymało remisję kliniczną. Głównym powodem przerwania terapii był ból w miejscu wstrzyknięcia. Większość pacjentów (65,8%) zgłosiła pozytywne doświadczenia ze stosowania biosymilarów. Badanie podkreśliło znaczenie odpowiedniej edukacji pacjentów i wsparcia podczas zmiany terapii, co przekłada się na lepsze wyniki leczenia i większą trwałość terapii biosymilarami.
